Trouwen met één handschoen aan

Gezien vanuit het perspectief van een weddingplanner
Marcella van Dijk

21 januari 2024

Ooit gehoord van trouwen met de handschoen? Dit betekent trouwen zonder aanwezigheid van de partner. Dit wordt ook wel trouwen bij volmacht genoemd. Wat is bij volmacht trouwen, hoe werkt dit en wat heeft het te maken met een handschoen?

Volmacht

Als één van de partners die willen trouwen niet voor de ambtenaar van de burgerlijke stand kan verschijnen, kan er een vergunning worden verleend door de minister van Justitie en Veiligheid om het huwelijk bij volmacht te laten voltrekken. Hieraan zijn wel strenge regels verbonden. Volgens Van Dale (woordenboek) betekent volmacht dit: 
“opdracht aan iemand om namens de opdrachtgever op te treden; ook wel het schriftelijk bewijs daarvan: een blanco volmacht toestemming om geheel volgens eigen goeddunken te handelen”. Hieruit is op te maken dat bij volmacht betekent dat iemand anders de plaats inneemt van de afwezige partner.

Geschiedenis

Vroeger werd een huwelijk bij volmacht alleen binnen de adellijke stand voltrokken. Hierbij ging een vertegenwoordiger van de bruidegom naar de bruid met een handschoen die, als teken van goedkeuring van de bruidegom, op een altaar werd gelegd. De vertegenwoordiger stond dus in voor de bruidegom. Later, in de tijd van Nederlands-Indië, werd er vaak een broer of een neef van de bruid gevraagd dit te doen.
Nederlands-Indië werd in de 16e eeuw door ontdekkingsreizigers ontdekt en werd een kolonie van Nederland. Veel Nederlandse mannen gingen naar Nederlands-Indië en verbleven daar om onder andere handel te drijven. Ondanks dat deze mannen vaak relaties hadden met vrouwen uit Nederlands-Indië wilden ze graag trouwen met een Nederlandse dame, vaak bekenden van elkaar. Om te trouwen met de handschoen moest de bruid in kwestie naar het gemeentehuis in Nederland en de bruidegom naar het gemeentehuis van Nederlands-Indië op dezelfde dag. De handschoen die werd meegenomen stond symbool voor de missende persoon die hierdoor zichtbaar was. Na het huwelijk betaalde vaak de overheid de lange en gevaarlijke overtocht met een boot voor de echtgenote naar Nederlands-Indië. Een vrouw die zo op afstand trouwde werd een handschoentje genoemd.

Huidige betekenis

Trouwen met de handschoen heet nu trouwen bij volmacht en de vergunning die hiervoor nodig is wordt alleen verstrekt bij ‘gewichtige redenen’ (hoge uitzonderingen). Er zijn drie gewichtige redenen: als één van de partners niet aanwezig kan zijn omdat hij/zij/hen in de gevangenis zit in het buitenland, als één van de partners niet meer kan reizen door ernstige ziekte, als één van de partners in het buitenland zit en niet naar Nederland kan reizen (denk aan militairen). Wel belangrijk is dat de vergunning alleen kan worden toegekend aan de partner, met een andere nationaliteit dan de Nederlandse, als de mogelijkheid om te trouwen bij volmacht ook in eigen land bestaat.
De partner die niet aanwezig is wordt vertegenwoordigd door een ander persoon, dit wordt vastgesteld in een notariële volmachtakte (volmacht verlenen). De gekozen vertegenwoordiger (volmachtnemer) hoeft niet aan bijzondere eisen te voldoen, zelfs leeftijd is geen criterium.

 

Trouwen met de handschoen is niet zo romantisch, het is dan ook niet voor niets dat het bij hoge uitzondering wordt gedaan. Ik wens jullie een heel wat romantischere bruiloft toe!

Bronnen:

Rijksoverheid (2022, 30 juni). Trouwen zonder aanwezigheid partner (bij volmacht). Geraadpleegd op 12 januari 2024, van https://www.rijksoverheid.nl/wetten-en-regelingen/productbeschrijvingen/trouwen-zonder-aanwezigheid-partner-bij-volmacht 

Van Dale Uitgevers (2023). Betekenis ‘volmacht’. Geraadpleegd op 12 januari 2024, van https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/volmacht

Verbakel, A. (2008, 12 november). Hoe ging het trouwen met de handschoen in de tijd van Nederlands-Indië en bestaat die regeling nog?. Geraadpleegd op 12 januari 2024, van https://www.ed.nl/overig/hoe-ging-het-trouwen-met-de-handschoen-in-de-tijd-van-nederlands-indie-en-bestaat-die-regeling-nog~a4b0c60f/ 

Klopt er iets niet aan de tekst? Mail dan naar marcella@trouwcomponist.nl